Piwo – najstarszy i najczęściej spożywany napój alkoholowy oraz trzeci pod względem popularności po wodzie i herbacie napój na świecie. W znaczeniu ogólnym piwo to każdy napój otrzymany w wyniku enzymatycznej hydrolizy skrobi i białek zawartych w ziarnach zbóż i poddany fermentacji alkoholowej. W węższym znaczeniu pod pojęciem piwa rozumie się napój zawierający alkohol i dwutlenek węgla otrzymany w wyniku fermentacji alkoholowej słodu z dodatkiem wody i chmielu przy użyciu wyselekcjonowanych szczepów drożdży.

Skrobia może ulegać enzymatycznemu rozszczepieniu przez amylazę ślinową, pleśnie lub diastazy słodu (obecnie najczęściej stosowana metoda). Jednak rdzenne ludności niektórych obszarów, głównie Ameryki Południowej i Środkowej wciąż używają do tego celu śliny, często z powodu tradycji. Przykładami mogą być chicha wytwarzany z kukurydzy przez Indian z rejonu Andów i Ameryki Środkowej oraz masato (z manioku).

Słód używany do produkcji piwa powstaje w procesie słodowania jęczmienia, rzadziej pszenicy lub żyta, który polega na moczeniu ziarna, kiełkowaniu, a następnie wysuszeniu. Efektem zacierania oraz filtracji słodu jest brzeczka, która wraz z chmielem poddawana jest warzeniu, czyli gotowaniu, a następnie fermentacji alkoholowej przy użyciu drożdży piwowarskich[5].

Charakter piwa określa najczęściej rodzaj użytego słodu lub słodów, zawartość alkoholu, stężenie ekstraktu, czyli nieprzefermentowanych składników słodu oraz goryczka chmielowa zależna od ilości i rodzaju użytego chmielu. Zawartość alkoholu w piwie podawana jest w procencie objętości płynu i waha się od 0,5 do kilkunastu procent. Rzadko, w zasadzie jako produkt w limitowanej ilości, i raczej reklamowy niż konsumpcyjny, produkowane są piwa o wiele wyższej zawartości alkoholi, nawet powyżej 60% (Mistery of beer, Snake Venom, Armageddon). Stężenie ekstraktu podawane jest najczęściej w procentach wagowych lub w stopniach Ballinga, rzadziej stopniach Plato. W wyniku fermentacji część cukrów zawartych w brzeczce słodowej zamienia się w alkohol i dwutlenek węgla, natomiast część pozostaje niesfermentowana tworząc tzw. ekstrakt rzeczywisty piwa. Licząc wagowo wartości ekstraktu, dwutlenku węgla oraz alkoholu są mniej więcej równe, czyli wynoszą ok. 1/3 części. Oznacza to, że piwo o zawartości ekstraktu w brzeczce 12% wagowych zawiera w gotowym produkcie ok. 4% wagowych alkoholu, czyli uwzględniając gęstość alkoholu ok. 5% objętości, ok. 4% wagowych dwutlenku węgla i 4% ekstraktu niesfermentowanego. Wyższe odfermentowanie brzeczki powoduje wzrost zawartości alkoholu kosztem zmniejszenia stężenia ekstraktu, a często również jakości piwa. Chmiel lub preparaty chmielowe w postaci granulatów i ekstraktów stosowane są w niewielkich ilościach jako rodzaj przyprawy w celu osiągnięcia pożądanej wartości goryczkowej piwa. Najważniejszą cechą jakościową chmielu jest zawartość alfa-kwasów – związków organicznych nadających piwu charakterystyczną goryczkę. Odmiany chmielu używane w piwowarstwie to superaromatyczne, aromatyczne, goryczkowe i supergoryczkowe.

Surowce przemysłu piwowarskiego
Kłos jęczmienia

Podstawowymi surowcami do produkcji piwa są:

    jęczmień
    chmiel
    woda
    drożdże
    inne zboża: kukurydza, owies, pszenica, proso, sorgo, ryż

Produkcja piwa składa się z następujących etapów:

    produkcja słodu
    produkcja brzeczki
    fermentacja brzeczki
    leżakowanie i dojrzewanie piwa
    filtracja piwa
    rozlew piwa